Wie tot een paar jaar geleden een huis kocht, leefde misschien in de veronderstelling dat huizenprijzen alleen maar kunnen stijgen. Dat je naast het woongenot ook een lekker extra kapitaal opbouwt doordat de waarde van je woning stijgt. Dat maakte ook dat veel mensen aflossen onzin vonden: de waarde van je woning stijgt terwijl je schuld even groot blijft in euro’s. Dus na tig jaar kun je de woning verkopen, de hypotheek aflossen en nog een mooie zak geld meenemen.
In de huidige markt ligt het even anders. De prijzen zijn de afgelopen jaren niet gestegen, maar pittig gedaald. Wie een paar jaar geleden een huis kocht en het nu verkoopt, houdt geen geld over. Nee, in plaats daarvan moet hij geld bijleggen. En als hij dat niet heeft – dan is er sprake van een restschuld. Niet de hele hypotheek kan afgelost worden uit de opbrengst van de woning; er blijft een stukje schuld over. Als het even tegenzit kan de bank een voorgenomen verkoop daarop zelfs tegenhouden.
Een paar juristen zien hier brood in en zijn gestart met een actie ‘Stop de restschuld’. Ze willen een collectieve rechtszaak gaan aanspannen tegen de banken, omdat die naar hun mening mede verantwoordelijk zijn voor de restschulden die nu ontstaan. De banken zouden de huizenverkoper hierin tegemoet moeten komen – vinden ze. Omdat de banken te gemakkelijk zijn geweest met het verstrekken van hypotheken, zitten de huiseigenaren nu met de ellende.
Of die zaak kans van slagen heeft is nog maar de vraag. Uiteindelijk heeft de bank de consument niet gedwongen om een huis te kopen. Wie een huis wil kopen, moet zich gewoon realiseren dat hij een risico neemt. Het risico van de restschuld is niet nieuw. Het betekent ook niet dat het onverstandig is om een huis te kopen. Wel dat het slecht kan uitpakken als je een huis binnen een paar jaar alweer wilt verkopen. Omdat er dan nog niet genoeg tijd is geweest om af te lossen of een redelijk kapitaal op te bouwen. Heb je een huis al langer in je bezit, en heb je een kapitaaltje opgebouwd ter aflossing van de hypotheek (of echt afgelost), dan is het risico op een restschuld minder groot.
Een woning kopen is geen foute beslissing. Helemaal niet als je naar de huurprijzen kijkt. Je moet alleen wel goed bewust zijn van de risico’s die erbij komen kijken. En die risico’s, die hebben veel huizenkopers onderschat in de hoogtijdagen.