‘Dat wordt dan 289.000 euro. Wil u pinnen of contant betalen?’ Het klinkt onrealistisch, maar op de woningmarkt gebeurt het steeds vaker. Bijna een derde van de in 2016 aangekochte appartementen werd zonder tussenkomst van een hypothekerverstrekker betaald, blijkt uit cijfers van Het Kadaster.
Vooral in grote steden worden woningen vaak in één keer afgerekend. Zo werd ongeveer een kwart van alle woningen in Rotterdam, Amsterdam en Den haag gekocht met eigen geld. In Delft, Groningen en Maastricht was dit zelfs zo’n 30 procent. Bij de laatste drie steden ging het vooral om ouders die voor hun studerende kinderen een woning kochten. Ook gepensioneerden kopen vaak een woning zonder een lening: ongeveer de helft van alle huizenkopers die niet bij een geldverstrekker hoeft aan te kloppen, is 70-plusser.
De groep mensen die een huis in een keer afbetaald groeit hard. In 2016 werd er voor 8,6 miljard euro aan woningen gekocht zonder hypotheek, in 2011 was dit slechts 4 miljard euro. De grote meerderheid van die vermogende huizenkoper is relatief oud en stroomt door op de woningmarkt of is belegger. Zo’n 43 procent van die huizenkopers heeft meerdere woningen in bezit.
Vooral het aantal particuliere beleggers neemt toe. Dat komt met name door de lage rentestand en de gekte op de woningmarkt. Wie nu een woning koopt, betaalt een relatief lage rente en verhuurt zijn huis heel gemakkelijk. Rendement is dan zo behaald. Volgens Christian Lennartz, econoom bij de Rabobank, heeft die trend een zelfversterkend effect. Wie een woning tegen een flink rendement verhuurt, vergroot zijn vermogen snel. Daarmee kunnen weer nieuwe woningen worden gekocht. “In Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben we gezien dat als dit proces eenmaal is gestart, het moeilijk meer te stoppen is”, zegt Lennartz tegen Het Financieele Dagblad.
Landelijk zijn particuliere beleggers inmiddels goed voor 6 procent van alle woningaankopen en in Amsterdam is dat al twee keer zo veel. In Maastricht wordt zelfs een op de vijf woningen door een particuliere belegger aangekocht. “Het is deze groep die de fikse prijsstijgingen op de woningmarkt het eenvoudigst kan bijbenen”, verklaart Lennartz.
Starters zijn weer de dupe van deze ontwikkeling. Hypotheekloze kopers hebben een betere onderhandelingspositie. Wie niet eerst langs een hypotheker hoeft, geeft de verkopende partij de zekerheid dat de koop rondkomt. Daarnaast hebben vermogende kopers meer biedingsruimte. Veel starters die een woning willen kopen worden daardoor overboden door hun meer vermogende concurrentie. Een positieve kant aan de ontwikkeling is dat er wel steeds meer huurwoningen beschikbaar komen voor starters die geen woning kunnen kopen.