Bizar maar waar - gemiddeld blijft iedere huizenbezitter die na 2000 een woning heeft gekocht, zitten met een restschuld. Dit bleek uit berekeningen op basis van gegevens uit het Kadaster. Vooral huiseigenaren die in 2008 hun woning kochten, staan flink 'onder water'. Zij hebben momenteel een gemiddelde restschuld van 81.000 euro. Dit betekent dat bij een gedwongen verkoop van hun woning het huis 81.000 euro minder waard is dan de hypotheekwaarde. Voor veel mensen een angstaanjagend hoog bedrag.
Er zijn verschillende redenen voor het oplopen van die restschuld. Tot 2008 waren banken zeer genereus met het verstrekken van hypotheken. Zo kon je redelijk eenvoudig een hypotheek krijgen die 110% of meer bedroeg ten opzichte van de waarde van je huis. Vaak waren hypotheken ook aflossingsvrij waardoor de hypotheekschuld bleef staan. Sinds de hoogtijdagen van de woningmarkt in 2008 zijn huizenprijzen drastisch gedaald. Vanaf dat jaar zijn koopwoningen gemiddeld met 51.000 euro in waarde gedaald tot een gemiddelde verkoopprijs van 214.000. Daarnaast zijn huizenkopers vaak nog rond de 30.000 euro kwijt aan kosten koper en verbouwingen. Kort en bondig: men leende (te) veel geld voor een woning die steeds minder waard werd.
Sinds 2000 zijn er zo'n 2 miljoen woningen verkocht. Dat betekent echter niet dat er 2 miljoen huishoudens met een restschuld zitten. Een deel van deze woningen is namelijk alweer doorverkocht in de afgelopen jaren. Ook zullen sommige huiseigenaren wel gespaard hebben of een deel van de hypotheek afgelost hebben waardoor ze niet te maken hebben met een restschuld. Momenteel wordt het aantal huiseigenaren met een restschuld geschat op 700.000. Voor veel huizenbezitters die 'onder water' staan, is de restschuld een belangrijke reden om niet hun woning te verkopen. Gevolg is dat de vraag naar koopwoningen afneemt waardoor de huizenprijzen nog verder dalen.
Het zal aan het nieuwe kabinet zijn om snel iets te ondernemen tegen de crisis op de woningmarkt. De vooruitzichten voor 2013 zijn treurig: gevreesd wordt voor verdere prijsdalingen en een toename in aantal huizenbezitters die met een restschuld blijven zitten. Veel zal afhangen van de plannen van Rutte en Samsom. Hopelijk zijn ze daarin net zo voortvarend als bij de kabinetsformatie.