Na de goedkeurende stemmen van D66, de ChristenUnie en de SGP kon minister Stef Blok afgelopen woensdag eindelijk zijn felbegeerde woningakkoord aan het volk presenteren. Dat het akkoord wel wat voeten in de aarde heeft gehad, deed er ogenschijnlijk niet meer toe. Het plan was aangenomen door zowel de Eerste als de Tweede Kamer, dus zullen we het er maar mee moeten doen. De afgelopen dagen liet echter niemand de mogelijkheid onberoerd om duidelijk zijn of haar mening te ventileren over het nieuwe pact van de ‘Carnavalscoalitie’.
Laten we beginnen met de positieve noten. De meerderheid van woningcorporaties, vakbonden, bouwbedrijven, makelaars, politieke partijen en andersoortige verenigingen en bonden waren het er duidelijk over eens dat huurders, bouwers en starters beter uit de bus komen met dit akkoord.
NVM-voorzitter Hukker benadrukte dat hij het gehele plan een uistekende impuls voor de woningmarkt vindt. Vereniging Eigen Huis (VEH) was, net als de bouwsector en de makelaars, erg te spreken over de verlaging van het BTW-tarief van 21% naar 6%. Deze BTW-verlaging is vooral bedoeld voor renovatiewerkzaamheden. VEH vond het jammer dat de verlaging niet voor meer bouwwerkzaamheden geldt. Brinkman, scheidend voorzitter van Bouwend Nederland, benadrukte dat de verlaging een belangrijke stimulans zal vormen voor de bouwsector, momenteel toch een branche die compleet op z’n gat ligt en dringend een injectieboost kan gebruiken.
Ook de huurders komen er genadig van af. De voorgenomen huurverhogingen zijn tenslotte enigszins teruggedraaid. Bovendien kunnen huurders aanspraak maken op huurverlaging, bijvoorbeeld als ze hun baan verliezen. Verder zijn alle partijen wel te spreken over de maatregelen voor starters. Zo wordt er flink wat geld opzij gezet voor bijvoorbeeld startersleningen. Ook kunnen starters een tweede lening afsluiten om zo de woonlasten beter te kunnen betalen.
Hiermee komen we gelijk bij één van de grote struikelblokken. Want onder andere de VEH ziet deze ‘tweede lening’ als een rampzalig scenario voor starters en huizenkopers. De rente die berekend wordt, is niet bekend en de lening is niet fiscaal aftrekbaar. De angst bestaat dat veel huizenkopers zich door deze lening financieel verder in de problemen werken. Het initiatief voor deze tweede lening schijnt uit de bankwereld te komen. Zo zou ING hebben geïnformeerd naar de mogelijkheden voor een dergelijke constructie.
De grootste kritiek werd geuit op de minimale verlaging van de verhuurdersheffing. Koepelorganisatie voor woningcorporaties Aedes, vakbonden FNV en CNV, MKB Nederland en wederom de VEH denken dat woningcorporaties te weinig lucht krijgen. Ze moeten nog steeds een zeer forse heffing betalen terwijl door de beperkte huurverhogingen de inkomsten dalen. Ze zetten dan ook grote vraagtekens bij de mogelijkheden voor corporaties om te kunnen investeren. De vakbonden zijn vooral bang dat het ontstane gat in de begroting uiteindelijk verstrekkende gevolgen zal hebben voor werknemers in de toekomst. Ooit zal dit tekort opgevangen moeten worden. De vraag is door wie.